نحوه تميز کردن و شست و شوی ممبران های سیستم اسمزمعکوس RO :
گرفتگي غشاء در اكثر سيستمهاي RO (اسمز معكوس)، يك پديده طبيعي است. با شستشوي سیستم در دوره های مختلف(شستشوی ادواری)، اكثر گرفتگي‌ها قابل تميز شدن از سطح غشاء مي‌باشند. تجربه نشان داده است كه اگر شستشوي سيستم در زمان لازم و به موقع انجام شود، در سيستمهاي اسمز معكوس كه سرعت گرفتگي آنها زياد است مي‌توان انتظار عمر زياد داشت. زمان تمیز کردن به علت رسوب گذاری در سیستم های مختلف RO متفاوت است اما یک قانون کلی در مورد تمیز کردن و شست و شوی سیستم RO مورد قبول است که بصورت یک بار در هر 3 تا 12 ماه می باشد (بنابر نوع مختلف رسوب).اگر سیستم شما در هر ماه نیاز به شست و شو دارد باید نسبت به بهبود پیش تصفیه RO اقدام شود.
اكثر متغيرهاي مؤثر بر راندمان، زماني تحت تأثير قرار مي‌گيرند كه منشاء گرفتگيRO ، عوامل مهمي نظير گل و لاي، لجن و رسوب باشد كه در آن صورت راندمان تغيير مي‌كند. هريك از عوامل گرفتگي / رسوب، توسط يك محلول تميز كننده مناسب كه توانايي حل كردن و شستشوي گرفتگي يا رسوب را دارد به بهترين نحو ممكن از روي غشاء حذف مي‌شوند.
اغلب، تشكيل گرفتگي رسوب برروي غشاء به صورت لايه‌هاي مختلف اتفاق مي‌افتد. اگر ابتدا محلول شيميايي مناسب براي شستشوي لايه بالايي مورد استفاده قرار گيرد، اين لايه‌ها به بهترين نحو ممكن تميز خواهند شد و حذف گرفتگي لايه‌هاي بعدي با استفاده از محلول مناسب، ساده‌تر انجام مي‌شود.
در مورد حذف لايه‌هاي مختلف گرفتگي/ رسوب سخت، ممكن است لازم شود كه از محلول شستشوي شيميايي با pH پايين (اسيدي)، يا محلول با pH بالا (بازي) و محلول‌هاي با pH پايين (براي انجام شستشو بين مراحل مختلف تميز كاري) استفاده شود.
براي سيستمهاي اسمز معكوس كوچك، تعيين روش بهينه براي شستشوي شيميايي توسط روش سعي و خطا انجام مي گيرد. اگر تجزيه آب ورودی مقدار آهن يا منگنز را زياد نشان دهد، از محلولي براي شستشو استفاده مي‌شود كه قادر به شستشوي رسوب فلزات باشد. اگر جامدات معلق در آب زياد باشند، يا TBC )تعداد باكتريها در واحد حجم آب)، بيش از حد باشد، نشان دهنده گرفتگي بيولوژيكي است و بايد از يك محلول بازي براي شستشو استفاده شود. اگر استفاده از يك محلول شيميايي، بدون تأثير باشد ممكن است موارد ديگري از گرفتگي اتفاق افتاده باشد. اگر محلول مورد استفاده برای شستشو مؤثر باشد، شستشو بايد در دو مرحله انجام گيرد.
در مورد سيستمهاي اسمز معكوس در مقیاس بزرگ، روش سعي و خطا، روش عملي مناسبي براي پيدا كردن مناسبترين روش شستشو نيست. براي تشخيص نوع گرفتگي، تجزيه لايه مسبب گرفتگي، اقتصادي‌تر بوده و انجام شستشوي شيميايي به احتمال زياد مؤثر واقع مي‌شود.
در عملیات تصفیه عادی، سطح ممبرین در المان های RO توسط رسوبات مواد معدنی، موادبیولوژیکی، ذرات کلوئیدی، و مواد آلی غیر محلول، می تواند دچار جرم گرفتگی شود . رسوبات در طی عملیات تصفیه آب بر روی سطح ممبرین ها تشکیل شده و سبب کاهش جریان عادی آب تصفیه شده (Permeate) و یا کاهش دفع (rejection) عادی نمک می شوند. هرگاه در طی اولین 48 ساعت عملیاتی جریان عادی آب تصفیه شده بیش تر از 10% افت کرد یا عبور عادی نمک بیش از 10% زیاد شد یا اختلاف فشار (تفاضل فشار خوراک با فشار محلول غلیظ شده) بیش از 15% نسبت به شرایط ثابت مرجع افزایش یافت ، عمل شستشو بر روی ممبرین ها باید انجام شود . اگر تمیز کردن به تاخیر بیافتد ، مقدار بازیافت (recovery) عملکرد سیستم به طور موثری کاهش می یابد.
روش های شستشو جهت وضعیت خاص :
هر شستشو وضعیت خاص خود را دارد، بنابراین توصیه های خاصی برای تمیز کردن، برحسب نوع رسوب وجود دارد .
رسوب سولفات
روش شستشوی زیر برای سیستمی که دچار رسوب سولفات بر روی ممبران شده است طراحی گردیده است . رسوبات سولفات بسیار سخت تمیز می شوند و اگر تشکیل شده باشند به زودی نمایان نمی شوند، احتمال خوب پاک شدن این رسوب بسیار کم می باشد.بیش از حد تصور افت جریان زیادی اتفاق می افتد که البته قابل جبران هم نیست . برای جبران عملکرد سیستم ممبرین ، چند نوبت تمیز کردن و چندین دوره غوطه وری لازم می باشد.
روش شستشو :
تمیز کردن المان هایی که رسوب سولفات دارند، دارای هفت مرحله است :
- تهیه محلول پاک کننده
- مقدمات محلول پاک کننده
- برگشت محلول پاک کننده به مدت 30دقیقه
- غوطه وری المان ها در محلول پاک کننده به مدت 1 الی 15 ساعت
- پمپ کردن با شدت جریان بالا
- شستشو ناگهانی
- روشن کردن مجدد
محلول پاک کننده جهت رسوب سولفات NaoH 0.1% ، Na4EDTA 1% ، در محدوده PH 12 و30C