آبگیری لجن یک فرایند فیزیکی- مکانیکی جهت حذف آب آزاد لجن و تبدیل آن به حالت نیمه جامد لجن در فرایند تصفیه پساب می باشد که به صورت های مختلف انجام می گیرد.
– آبگیری لجن توسط دستگاه های فیلتراسیون مانند روتاری وکیوم درام فیلتر، فیلترپرس، اسکرو پرس، سانتریفیوژ ( دکانتور ) و بلت پرس
– آبگیری لجن توسط دستگاه سانتریفیوژ( دکانتور )
– آبگیری لجن توسط بستر های خشک کننده
– آبگیری لجن توسط لاگون
– آبگیری لجن توسط درایرهای حرارتی
بستر های خشک کننده ، لاگون ها و درایرهای حرارتی راه های مناسبی جهت خشک کردن نمی باشند. سبزی های خشک کننده و لاگونها علاوه بر مشکلات ناشی از ایجاد بوی متعفن زیاد نیاز به فضای بسیار زیاد جهت عملیات آبگیری می باشند. خشکن های حرارتی نیز مصرف انرژی بسیار بالایی دارند و از نظر عملیاتی بهینه نمی باشند . علاوه بر این کنترل گازهای خروجی نیز از معضلات استفاده از این سیستم ها می باشد.
دستگاه روتاری وکیوم درام یک درام استوانه ای پوشیده شده با پارچه فیلتر می باشد که قسمتی از استوانه درون وان حاوی دوغاب ( اسلاری) قرار می گیرد. با توجه به خلا ایجاد شده توسط پمپ خلا در پشت پارچه فیلتر آب موجود در دوغاب از پارچه فیلتر عبور کرده و به مخزن ذخیره فیلتریت هدایت می شود و جامد در پشت پارچه فیلتر می ماند و با چرخش درام جامد باقیمانده در پشت پارچه به قسمت تخلیه کیک حاصل از فیلتراسیون منتقل می شود . این عملیات به صورت پیوسته انجام می گیرد.
دو نوع رایج روتاری وکیوم درام فیلتر مورد استفاده در آبگیری لجن شامل نوع تیغه ای و نوع نواری می باشند. در نوع تیغه ای تمام سطح درام تحت خلا قرار می گیرد و تخلیه کیک توسط تیغه ای تعبیه شده در انتهای مسیر چرخش درام جهت تخلیه کیک صورت می گیرد اما در نوع نواری حدود 65 درصد درام تحت خلا می باشد و در یک قسمت از درام پارچه ازسطح دراک جدا شده و توسط غلتک های پارچه در مسیری که تخلیه و شستشو پارچه صورت می گیرد و هدایت شده و دوباره بر روی سطح درام بر می گردد.
بزرگترین مزیت این فیلترها ایجاد سطح زیاد فیلتراسیون در فضای کم و فلاکس بالا و پیوسته بودن عملیات می باشد و از معایب آن می توان به مصرف انرژی و هزینه نگهداری بالا و رطوبت نسبی بالاتر کیک خروجی حاصل از فیلتراسیون اشاره کرد.
دیاگرام آبگیری لجن توسط وکیوم درام فیلتر در زیر نشان داده شده است
بلت فیلترپرس:
بلت فیلتر پرس دستگاهی متشکل از یک نوار نقاله و انواع غلتک می باشد که همزمان با استفاده از خاصیت گرانش و نیروی فشاری آبگیری لجن را انجام می دهد . دوغاب در روی سطح نوار نقاله ریخته می شود و عملیات جدایش آب از سطح پارچه توسط نیروی گرانش صورت می گیرد و تحت پرس غلتک های تعبیه شده در مسیر نوار نقاله انجام می شود.
فیلترپرس مجموعه ای از صفحات به عنوان نگهدارنده پارچه فیلتر می باشند که بین دو صفحه فلزی به یکدیگر جهت جلوگیری از نشت دوغاب از بین صفحات پرس شده اند . عملیات آبگیری دوغاب توسط فشار شده بوسیله پمپ تغذیه دستگاه فیلترپرس صورت می گیرد . عملیات فیلتراسیون با پرس شدن فضای بین صفحات از کیک حاصل از فیلتراسیون اتمام یافته و دستگاه بعد از تمیز شدن آماده استفاده برای بچ بعدی می شود . بزرگترین عیب دستگاه فیلترپرس نا پیوسته بودن و بچ بودن عملیات می باشد و بزرگترین مزیت آن کیک به نسبت خشک تر نسبت به دیگر تجهیزات فیلتراسیون می باشد.
سانتریفیوژ( دکانتور ):
اصول کار دستگاه سانتریفیوژ بر اساس جدایش ثقلی می باشد که با استفاده از نیروی گریز از مرکز باعث تسریع در فرایند جدایش می شود . در یک دستگاه سانتریفیوژ یک سبد نگهدارنده پارچه فیلتر و تجهیزات به منظور چرخش این سبد می باشد . با چرخش سبد دوغاب داخل سبد توسط نیروی گریز مرکز به سمت بیرون سبد در جهت شعاعی هدایت می شود که در نتیجه مایع دوغاب از پارچه فیلتر عبور کرده و جامد دوغاب در درون سبد روی پارچه فیلتر می ماند و کیک فیلتراسیون را تشکیل می دهد.
دستگاه های سانتریفیوژ به صورت پیوسته و ناپیوسته موجود می باشند که بزرگترین عیب نوع پیوسته آن قیمت بسیار بالا می باشد. رطوبت کیک خروجی از جداسازی توسط سانتریفیوژ به نسبت کمتر از فیلتر پرس و تقریبا با خروجی دستگاه وکیوم درام فیلتر یکسان است .